Symbolen rond de dood

De westerse kunstgeschiedenis is rijk aan beelden rond overlijden en dood. De beroemde ‘duiker’ uit Paestum bijvoorbeeld, ontdekt in een graf uit de eerste helft van de 5e eeuw voor Christus, is een beeld voor de overgang naar ‘de andere wereld’.

Veel later, aan het begin van de 19e eeuw, maakte de grote schilder van de romantiek, Casper David Friedrich, op 30-jarige leeftijd een tekening van zijn denkbeeldig graf: “Hier ruhet in Gott C.D. Friedrich”. Boven het graf voegt een vlinder zich bij vier andere vlinders. Het zijn beelden voor de zielen van zijn overleden moeder, broer en zusters.

In deze lezing breng ik een aantal inspirerende en troostende beelden voor de overledenen in kaart. Daarnaast behandel ik symbolen van de dood zoals die bijvoorbeeld te vinden zijn op 17e eeuwse vanitas-schilderijen en familieportretten, maar ook in het werk van hedendaagse kunstenaars als Damien Hirst, Marlene Dumas en Marc Mulders.