Afbeeldingen:
• Rodin, De kus, tegen 1882.
• Odilon Redon, Dante en Beatrice, 1924.
• Mosè Bianchi, Paolo e Francesca, 1877.

Cursus Dante’s Divina Commedia

De Divina Commedia (Goddelijke Komedie )van Dante Alighieri (1265-1321) – zo’n 700 jaar geleden geschreven –behoort tot de grootste literaire werken van de Europese cultuur.

In honderd zangen (canti) beschrijft Dante zijn tocht door de hel (Inferno) over de louteringsberg (Purgatorio) naar het paradijs (Paradiso). Elk van de drie rijken bestaat uit tien afdelingen, waarbij de negen hellekringen (plus limbo) het spiegelbeeld vormen van de negen hemelen (plus empyreum). Als begeleiders heeft hij de dichter Vergilius, zijn geliefde Beatrice, die al op 24-jarige leeftijd overleed, en tenslotte de mysticus Bernard van Clairvaux.

Vele kunstenaars hebben zich in de loop der eeuwen door het beeldend taalgebruik van de dichter laten inspireren. In deze lezing, gegeven door kunsthistorica Marian van Caspel, wordt Dante’s reis verbeeld aan de hand van werk van onder anderen Botticelli, Michelangelo, William Blake, Dali, Robert Rauschenberg en Juke Hudig. 

De Commedia, zoals het werk oorspronkelijk heette, kent een enorme rijkdom aan personages: meer dan zeshonderd historische en mythologische figuren worden bij naam genoemd. Aan vele van deze personen zitten verhalen vast,  zoals het ontroerende verhaal van de geliefden Francesca en Paolo, tijdgenoten van Dante. In de tweede kring van de hel, die van de wellustigen, worden zij in een razende storm eeuwig door de lucht rondgesleurd. Het beroemde beeld van Rodin, De kus, is op deze geliefden geïnspireerd.

De fresco’s van ‘de hel’ in de Strozzi kapel in de Santa Maria Novella in Florence, geschilderd door Nardo di Cione tussen ca. 1351 en 1357, vormen de eerste letterlijke illustratie van ‘De hel’ van Dante. Ze geven een mooi overzicht van de diverse compartimenten waaruit de hel van Dante bestaat. Een miniatuur uit de veertiende eeuw laat zien hoe de engel-bewaker van de louteringsberg zeven P’s – van peccata, zonden – op het voorhoofd van Dante tekent. Tijdens de klim worden ze een voor een uitgewist. Prachtige vijftiende eeuwse miniaturen van Giovanni di Paolo illustreren het Paradijs van Dante.

De Divina Commedia vertoont een gelaagdheid die interpretatie op verschillende niveau’s mogelijk maakt. Tijdens de lessen komen we er achter dat het verhaal van Dante meer over ons gaat dan dat we zouden kunnen bevroeden.

Deze cursus bestaat uit vijf bijeenkomsten van twee uur. Bij de cursus hoort een syllabus.